توسعه انرژی های تجدید پذیر ،شاید اگر ۱۰ سال پیش، شخصی مدعی می‌شد در یک دهه آینده سوخت‌هایی خواهند آمد که نه‌تنها جایگزین سوخت‌های فسیلی می‌شوند، بلکه آلودگی هوا را در پی ندارند و هزینه‌های تولید و بهره‌برداری از آن بسیار پایین‌تر است، گفته‌هایش را به سخره می‌گرفتیم. این دقیقاً همان بلایی است که در موضوع انرژی های تجدید پذیر به سر ایالات‌متحده آمریکا آمد و بعید نیست تا چندی دیگر نیز کشور ما به آن دچار شود. بسیاری از کشورهای اروپایی، آسیایی و … عمر سوخت‌های فسیلی را به سررسیده می‌دانند و در حال حرکت به سمت انرژی های تجدید پذیر هستند. غفلت‌های داخلی در این مورد می‌تواند هزینه‌های سنگینی را در آینده در پی داشته باشد. ما در این مطلب سعی کرده‌ایم با ارائه گزارشی کلی از وضعیت توسعه سوخت‌های تجدید پذیر در ایران و دنیا، نسبت به عواقب نادیده گرفتن آن هشدارهای لازم را بدهد.
وضعیت انرژی های تجدیدپذیر در ایران
چندی پیش، سید محمد صادق زاده، معاون وزیر نیرو و رئیس سازمان انرژی های تجدید پذیر و بهره‌وری انرژی برق در مصاحبه‌ای از ممانعت نیروگاه‌های تجدید پذیر از انتشار ۳ میلیون تن گاز گلخانه‌ای در کشور خبر داد. او استفاده از خروجی این نیروگاه‌ها را موجب کاهش بیش از یک میلیارد و ۲۳۰ میلیون مترمکعب از مصرف سوخت‌های فسیلی، که جزو عوامل اصلی آلایندگی هوا در کشور است، و همچنین صرفه‌جویی در مصرف بیش از ۹۵۲ میلیون لیتر آب دانست.انرژی های تجدیدپذیر
وضعیت انرژی‌های تجدیدپذیر در سطح دنیا
اگرچه توسعه این نیروگاه‌ها در ایران همواره مورد غفلت و اهمال‌کاری قرارگرفته اما در سطح دنیا شاهد پیشبرد بسیار سریع آنها هستیم. بر اساس آخرین گزارش‌های موجود، هم‌اکنون یک‌سوم ظرفیت تولید برق دنیا از طریق نیروگاه‌های تجدید پذیر تأمین می‌گردد. بررسی اطلاعات جمع‌آوری‌شده توسط آژانس بین‌المللی انرژی های تجدید پذیر (IRENA) بیانگر آن است که دوسوم ظرفیت انرژی تولیدشده در سراسر جهان در سال ۲۰۱۸ از انرژی‌های تجدید پذیر بوده که باد و خورشید ۸۴ درصد از کل آن را تشکیل می‌دهند.حرکت انرژی‌های تجدیدپذیر در مسیری واضح
سال ۲۰۱۸، سالی سراسر حاشیه درزمینه قیمت‌گذاری انرژی‌های بادی و خورشیدی بود. از کاهش نرخ‌های بهره برای سرمایه‌گذاران و بهبود فن‌آوری گرفته تا تنظیم چارچوب‌هایی جهت افزایش رقابت بین فعالان این صنعت. سوخت‌های فسیلی دائما از طریق انرژی‌های تجدید پذیر مورد تهدید قرارگرفته‌اند، به‌طوری‌که هم‌اکنون خطوط اعتباری بسیاری برای توسعه این انرژی‌ها گشایش یافته. پروژه‌های متعددی در انگلستان، اسپانیا، سراسر خاورمیانه و چین – که به‌تازگی اما باقدرت پای به این عرصه نهاده – هم‌اکنون در حال انجام است و به‌طورکلی، مسیر این سفر به طور واضح مشخص‌شده است.توزیع جغرافیایی
توزیع جغرافیایی انرژی‌های جدید شامل اقتصادهای توسعه‌یافته و درحال‌توسعه می‌شود. اقیانوسیه، آفریقا و آسیا سه منطقه‌ای بوده‌اند که در این زمینه بیشترین رشد را تجربه کرده‌اند. آسیا همچنین نخستین منطقه ترا وات که بیش از ۱،۰۲۴ گیگاوات انرژی های تجدید پذیر که عمده آن در چین قرار دارد نیز به‌حساب می‌آید.پنج سال رشد متوالی انرژی های تجدیدپذیر
با توجه به صرفه اقتصادی انرژی‌های تجدیدپذیر، می‌شود آنها را یک فناوری قابل اتکا برای تامین برق موردنیاز در سطح جهان دانست. عدنان امین، مدیرعامل آژانس بین‌المللی انرژی‌های تجدید پذیر معتقد است: «رشد قابل‌توجهی در سال ۲۰۱۸، در ادامه روند چشمگیر و امیدوارکننده ۵ سال اخیر به وقوع پیوست که نشانه‌ای از پیشتازی انرژی‌های تجدید پذیر در تغییرات امروز دنیای انرژی در سطح جهان است. بااین‌حال، توسعه انرژی تجدید پذیر باید حتی سریع‌تر رشد کند تا اطمینان حاصل کنیم که می‌توانیم به اهداف آب‌وهوایی جهانی و اهداف توسعه پایدار دست‌یابیم. کشورهایی که از انرژی‌های تجدید پذیر نهایت استفاده را می‌برند، در آینده از مزایای اقتصادی – اجتماعی بسیاری بهره خواهند برد.» اگرچه ظرفیت تولید انرژی از بادهای فراساحلی از سال ۲۰۱۵ دو برابر شده، اما تنها ۴٫۴ گیگاوات از ۱۷۱ گیگاوات برق تولیدی نیروگاه‌های تجدید پذیر در سال ۲۰۱۸ را از آن خود کرده است. گفتنی است، ۸۰ درصد از برق تولیدشده از این طریق در دنیا مربوط به قاره اروپاست. انرژی خورشیدی اما با تولید بیش از ۹۴ گیگاوات انرژی و افزودن آن به ظرفیت ۴۹ گیگاواتی حاصل از بادهای ساحلی و فراساحلی، رهبر پیشتاز این گروه به شمار می‌رود. باوجود این‌که نیمی از ظرفیت نیروگاه‌های تجدید پذیر در دنیا هیدروالکتریک است اما چین تنها کشوری بود که در سال ۲۰۱۸ موفق به استفاده حداکثری و چشمگیر از این دسته نیروگاه‌ها شد و ظرفیتی بالغ‌بر ۶ گیگاوات را به توان تولید انرژی خود افزود.انرژی های تجدید پذیر