اندروید ۱۱: پس از چند نسخه بتا، در نهایت شرکت اندروید در ۸ سپتامبر ۲۲ (۱۸ شهریور ماه ۹۹) نسخه اصلی اندروید ۱۱ را منتشر کرد. گفتی است که نسخه‌های پیش‌نمایش (بتایِ اندروید) در ماه‌های متعددی منتشر شد که به ترتیب شامل؛ اواسط فوریه ۲۰۲۰ نسخه اول (این نسخه مخصوص توسعه‌دهندگان بود)، ماه مارس نسخه دوم و نسخه سوم در ۲۳ آوریل منتشر شد. چهارمین پیش‌نمایش نیز در چهارمین روز ماه مه میلادی منتشر شده بود. گفتنی است در هر نسخه شرکت اندروید تلاش کرده بود کاربرانش را با تکنولوژی‌های جدیدی که قرار است در نسخه اصلی تجربه کنند آشنا سازد.
اَکنون که اندروید ۱۱ در دسترس قرار گرفته خوب است با مرور تکنولوژی‌های این نسخه از اندروید با خلاقیت‌های فنی و طراحی‌های برنامه‌نویسی شده آن بیشتر آشنا شویم. ما در این مقاله پنج طبقه‌بندی از خلاقیت‌های جدید و تکنولوژی‌های تازه در اندروید ۱۱ را در نظر گرفتیم که مختصراً هر کدام را توضیح خواهیم داد. اما قبل از بررسی این موارد لازم است دو نکته را مطرح کنیم. اول اینکه همان‌طور که گفته شد اندروید در نسخه بتایِ خود که در چهار سری آن را منتشر کرده است (بجز یک مورد که برای برنامه‌نویسان بود) سعی کرده بود کاربران را با طراحی‌های جدیدی که در این نسخه بکار گرفته خواهد شد آگاه ساخته و نوعی پیش‌نمایش بر نسخه اصلی باشد. لذا نمی‌توان توقع داشت که نسخه اصلی اندروید ۱۱ که اخیراً انتشار یافت با نسخه‌ی بتا تمایز زیادی داشته باشد. و دوم، آنکه این نسخه از اندروید بر روی تعداد محدودی از گوشی‌های هوشمند قابلیت به‌روز شدن را داراست. این تعداد شامل گوشی‌های پیکسل (گوشی‌های ساخت گوگل)، وان پلاس، شیائومی، اوپو و ریلمی هستند، که البته برخی از امکانات اندروید ۱۱ همچنان بطور انحصاری فقط بر روی گوشی‌های گوگل اجرا می‌شوند.
اما در این مقاله ما شش طبقه‌بندی را در نظر گرفتیم که آن‌ها به ترتیب شامل موارد ذیل خواهند بود؛
- الف. قابلیت‌های جدید مربوط به پیام‌رسان‌ها
- ب. کلیدهای میان‌بر
- پ. امنیت
- ت. مدیریت برنامه
- ث. حالت عدم مزاحمت Do Not Disturb
- ج. تکنولوژی اینترنت اشیاء: ۵G
خواهیم دید که اندروید در نسخه اصلی ۱۱ تمرکز خود را بر روی «کارایی و سهولت» قرار داده است و لذا نباید توقع داشت که با دنیای متفاوتی نسبت به نسخه‌های پیشین بلحاظ ظاهر و محیط اندروید رو به رو شویم.
الف. قابلیت‌های جدید مربوط به پیام‌رسان‌ها
در نسخه ۱۱ اندروید می‌توانید اعلان اَپ‌های ارتباطی را براحتی مدیریت کنید. بطور مثال اگر هنگام چت کردن نیاز به سرچ یک واژه در فضای اینترنت دارید می‌توانید با یک ضربه بر روی صفحه چت آن را کوچک کرده و بصورت حباب نگه دارید و کارهای جانبی خود را انجام دهید. هر اعلانی شبیه به یک حباب برای شما نمایش داده می‌شود و از بین تمامی اعلان‌ها می‌توان برخی را پین کرده و در صفحه اصلی گوشی نگه دارید. این قابیت به شما کمک می‌کند که اعلان‌های مهم را از دست ندهید. البته این قابلیت پیام‌رسان در سال ۲۰۱۳ در فیس‌بوک و برای نمایش اعلان‌های این پلتفرم بکار برده می‌شد و امروزه اندروید ۱۱ از آن الهام گرفته و در جدیدترین نسخه سیستم عامل خود از این الگو استفاده کرده است. بنابراین اگر شخصی هستید که از پلتفرمهای ارتباطی مانند فیس‌بوک، واتس‌اَپ یا تلگرام خیلی استفاده می‌کنید باید این نسخه از اندروید را بر روی گوشی‌تان نصب نماید.
نکته بعدی در رابطه با قابلیت‌های پیام‌رسان‌ها افزوده شدن FastReply در پیام‌رسان Gboard گوگل و نام‌گذاری پوشه‌های متعدد برای پیامرسان‌های متعدد است. لازم است اشاره کنیم که این قابلیت متاسفانه منحصراً در گوشی‌های پیکسلی اجرا می شود. از جاذبه‌های خاص این اَپ قابلیت آماده‌سازی پیام متنوع و پیش‌فرض است. همچنین از هر اپلیکیشن ارتباطی که پیام دریافت کنید با FastReply به سرعت می‌توانید به آن پاسخ دهید و نیازی به باز کردن همان اپلیکیشن ندارید.
نکته بعدی در رابطه با ارتقاء قابلیت‌های پیام‌رسان‌ها در اندروید ۱۱ «چت شناور» است. چت شناور به این معناست که لازم نیست صفحه چت خود را همنگام جستجو در گوشی همراه و یا پیمایش صفحات گوشی تلفن‌تان ببندید. زیرا در حالت چت شناور صفحه چت شما کوچک می‌شود و در تمامی صفحات به دنبال شما خواهد آمد. بنابراین می‌توانید هر پیامی را که دریافت می‌کنید بلافاصله و همان موقع بخوانید و پاسخ دهید.
ب. کلیدهای میان‌بر
از جمله کلیدهای میانبری که برای این نسخه از اندروید اضافه شده است حالت پاور است. می‌دانید که در نسخه‌های قبلی اندروید شما وقتی که دکمه پاور را نگه می‌داشتید سه گزینه «آغاز مجدد»، «خاموش شدن» و «تماس اضطراری» برای‌تان باز می‌شد. اما در این نسخه از اندروید قابلیت‌های کنترل هوشمند خانه و پرداخت‌های آنلاین نیز افزوده شده است. در قسمت پرداخت‌های آنلاین می‌توانید از گوشی همراه‌تان با قابلیت یک کیف پول استفاده کنید و نیازی به حمل فیزیکی پول نقد یا کارت بانکی نداشته باشید، و در قابلیت کنترل هوشمند خانه (که منظور همان کنترل وسایل دیجیتالی خانه است) می‌توانید با اتصال گوشی‌تان به وسایل دیجیتالی، آن‌ها از راه دور و بصورت Remote کنترل کنید. نکته مهم این است که قابلیت کنترل هوشمند خانه به تکنولوژی ۵G مرتبط است که در بخش‌های بعدی آن را بیشتر توضیح خواهیم داد.
پ. امنیت
شرکت اندروید در این نسخه نشان داده است در زمینه قابلیت‌های امینی بسیار حساسیت دارد. یکی از این قابلیت‌های امینتی موجود در این سری از اندروید Scoped Storage است که البته قبلاً هم وجود داشته اما در این سری از اندروید ارتقا یافته است. این قابلیت در واقع محافظت از حافظه‌ای است که اطلاعات شخصی کاربر بر روی آن بارگذاری شده است. اگرچه برای توسعه‌دهندگان ممکن است یک مانع جدی تلقی شود اما یک امکان مهم و جدی برای حفاظت از اطلاعات شخصی کاربران محسوب می‌شود.
نکته بعدی توسعه احراز هویت شخصی کاربران در مشخصه‌های بیومتریک Biometric Prompt است. این مشخصه‌ها که قبل‌تر صرفاً شامل اثرانگشت بود (که توسط حس‌گرهای گوشی هوشمند دریافت می‌شُد) در سری جدید اندروید شامل تشخیص چهره نیز می‌شود. اهمیت این موضوع زمانی درک می‌شود که بدانیم در میان مشخصه‌های بیومتریک، تشخیص چهره یکی از مهم‌ترین و ایمن‌ترین روش احراز هویت کاربران در استفاده از گوشی‌های هوشمند و تراکنش‌های مالی است. امکان امنیتی بعدی auto-reset feature نامیده می‌شود که در آن شما می‌توانید سطح دسترسی که به اپلیکیشن‌های متعدد می‌دهید را مدیریت کنید. بعلاوه اگر برای مدتی از اپلیکیشنی استفاده نکنید مجوز آن خود به خود لغو شده و در صورتی که بخواهید مجدداً از آن استفاده کنید باید دوباره دسترسی‌های مورد نیازش را تائید نمایید.
ت. مدیریت برنامه‌ها
هر آنچه که تا به الان گفته شد شامل مدیریت برنامه نیز می‌شود، اما در این بخش مجزا رابط کاربری‌هایی که به شما اجازه دخل و تصرف بیشتر در تلفن همراه‌تان را می‌دهد بررسی می‌کنیم. یکی از این موارد AR location sharing است که به کاربر اجازه اشتراک‌گذاری موقعیت مکانی را به‌راحتی و سهولت هرچه تمام‌تر می‌دهد. اما متاسفانه تنها کاربران گوشی‌های پیکسلی می‌توانند از این امکانات استفاده کنند. نکته بعدی بخش Recent است. شما زمانی که از اَپ‌های متعددی استفاده می‌کنید می‌توانید تمامی آن‌ها را بطور یکجا در صفحه ریزنت مشاهده نمایید. اما یکی از امکانات جدیدی که در این قسمت درج شده افزودن Screenshot، Select و Share در آن است. شما می‌توانید در قسمت زیزنت هم اسکرین شات بگیرید، هم آن را شیر کرده و کپی برداری کنید و هم آن را انتخاب نمود و محتوای مدنظرتان را در آن مجدداً مشاهده نمایید. بعلاوه خود اسکرین‌شات‌ها نیز می‌توانند پیش از هر کپی‌برداری همانجا اِدیت شوند.
قابلیت دیگر برای مدیریت برنامه، Record Screen است. در این قابلیت شما می‌توانید (از قسمت Quick Settings) دوربین فیلم‌برداریی از نمایش‌گر گوشی‌تان را روشن کنید. این قابلیت بخصوص برای فیلم‌های آموزشی و یا توضیحات درباره نحوه دسترسی به یک برنامه خاص بسیار کاربردی است. نکته بعدی ارتقاء قابلیت ADB یا Android Debug Bridge است. می‌دانید که تا قبل از اندروید ۱۱ برای اتصال به کامپیوتر بایستی حتماً از کابل و پورت‌های USB استفاده می‌کردید. اما در اندروید ۱۱ قابلیت اتصال ADB از طریق وای‌فا نیز افزوده شده است. لذا می‌توانید با اتصال کامپیوتر و گوشی همراه‌تان به یک وای‌فای مشترک به تبادل اطلاعات در آن محیط بپردازید.
و در آخر موضوع گواهی‌نامه دیجیتال است. شما می‌توانید در این نسخه از اندروید با وارد کردن اطلاعات گوهی‌نامه خود، دارای یک نمونه گواهی‌نامه دیجیتالی شوید و در برنامه‌های متعدد زمانی که نیاز به احراز هویت دیجیتالی از طریق گواهی‌نامه بود از آن استفاده کنید. باید دقت کنید که با این قابلیت نمی‌توانید بی‌نیاز از گواهی‌نامه واقعی شوید، زیرا هنوز زیرساخت‌های قانونی برای استفاده تام و تمام از گواهی‌نامه‌های دیجیتالی توسط دولت‌ها وجود ندارد.
ث. حالت عدم مزاحمت Do Not Disturb
بسیاری شاید حالت مزاحمت را در تماس نگرفتن یا قرار دادن گوشی در حالت پرواز می‌دانند. اما واقعیت این است که در این نسخه از اندروید حالت مزاحم نشوید نه در عدم‌تماس بلکه در حالت تماس گرفتن قرار دارد. یعنی وقتی که با تلفن در حال گفتگو هستید یا حتی مشغول فیلم‌برداری از یک محیط خوب و عالی یا لحظاتی بِکر وغیرقابل تکرار هستید، حالت هشدار و شوک گوشی مزاحم شما نمی‌شود. همه می‌دانند که در حالت شوک و لرزش صدای ناهنجاری تولید می‌شود که می‌تواند حین فیلم‌برداری یا صحبت با تلفن همراه ایجاد مزاحمت کند.
ج. تکنولوژی اینترنت اشیاء: ۵G
اینترنت نسل پنج یکی از پیشرفته ترین ایده‌ها و تکنولوژی‌های مدرن است که توسط اندروید ۱۱ پشتیبانی می‌شود. اینکه اینترنت اشیاء چیست توضیح بسیار مفصلی می‌طلبد اما همین مقدار اشاره می‌کنیم که در این تکنولوژی انسان می‌تواند محیطی را در پلتفرمهای هوشمند یا همان گوشی‌های هوشمند ایجاد کند که در آن اشیاء بتوانند رفتارهای قابل پیش‌بینی، کنترل‌شده و هدایت‌شده داشته باشند. در واقع اینترنت نسل پنجم اشیائی که می‌توانند دیجیتالی شوند را به اینترنت پرسرعت و سپس پلفترم‌های خاص متصل می‌کند و در آن بطور پیش‌فرض یا دستی توسط انسان کنترل می‌شوند. این اشیاء می‌توانند شامل اتومبیل، تلویزیون‌های هوشمند، ساعت، چای‌ساز، لب‌تاب و.. باشند.